Аялзатка Ыр десте
8-март Аялзатынын майрамына карата Ыр десте сунуштайбыз. Ага биздин блогдон Аялзатка арналган ырлардын эң көрктүүлөрүн терип чыктык.
* * *
Жаз келди жүрөгүмө,
Эритип мөңгү, музду кабатталган.
Күкүктөйт кан тамырым дайра болуп,
Башталып өмүр жаңы,
Башталып жашоо шаңы,
Бир кезде кышкы ызгаарга каракталган.
Жаз келди жүрөгүмө,
Жан дүйнөм бейиш сыңар жашылданып.
Жароокер гүлдөр дагы назданышат,
Бул дүйнө сулуу кандай,
Сезилем азыр гана туулгандай,
Нурданып, асылданып.
Сен келдиң жүрөгүмө,
Жаз болуп кокусунан ушул кечте.
Сүйүнүч ууртумдагы,
Төгүлүп калбаса экен.
Сен эми жүрөгүмдөн,
Суранам, такыр кетпе!
Суранам, такыр кетпе!
* * *
Өкүнүчкө өзөгүмдү күйгүзүп,
Сени кудай неге койду сүйгүзүп.
Таптым десем кайда кеттиң жубалай,
Тагдырыма кедергиңди тийгизип.
Караңгысы болот тура жарыктын,
Күтө берип канча күндү карыттым.
Сенин кирсиз көздөрүңө ишенип,
Сапарымда жалгыз эле калыпмын.
Балким жоктур сага менин керегим,
Бирок мага зарыл бүгүн жөлөгүң.
Арманымды айтып-айтып алууга,
Атайылап сени издеп жөнөдүм.
Т… га
Ачылып турган кызыл гүл
Жел соксо көркүн чыгарат.
Толукшуп турган сүйгүн кыз
Жар болсо көөнү кубанат.
Аземдеп тилин сайраган,
Акыны менмин кыргыздын.
Алтындуу нуру балкыган
Чолпону сенсиң жылдыздын.
Акынга чолпон жакпайбы
Ардагы болуп турмуштун.
Бутакта турган булбулдун
Гүл болсо тили чыкпайбы?..
Буралып турган жаркын кыз
Булбулдун үнүн укпайбы?..
Асмандап учкан чүрөксүң,
Алдымда жаркын тилексиң.
Ай жарык укмуш күнгө окшоп,
Айласын тапчы жүрөктүн.
ЖҮГӨРҮДӨЙ БАЛА КАРМАП АЛЫПСЫҢ
Биз окууну бүтөр жылкы жайында
асфальт жолдо окуудан соң кечке маал
аяр басып келгенибиз айылга
— Эсиңдеби, аяйым?…
Ажарданып кызыл нур жүзүң
айтаарындай кызык сыр
Акырын ийилдиң да дедиң сен:
«Жүгөрүлөр бала байлап калыптыр».
Андан бери…
Жүгөрүлүү жай канчасын узатып,
канча аяздын каарына карыктым.
Жүрүп-жүрүп…
Жолугуштук жолдо шо
Жүгөрүдөй бала кармап алыпсың.
* * *
Эх жигит, неге бук болдуң
жамгыр тыңдап тыштагы.
Тобун кууп жүргөн футболдун
түштүбү эске кыштагың?
Сарайда сары топ турат
санааңды санга азгырган.
“Дарбаза…” дале бош турат,
бош турат күнсүп бастырмаң.
“Гол” кирсе жыргап сүйүнгөн
кыздар жок азыр баягы.
Чөөт дагы соолуп билинбей,
чөп басып калган талааны.
Секин сүйгөн бир кез күнү-түн
селкиде эми башка шаң.
Күтүүдөн үзүп үмүтүн,
Күйөө таап алган капкачан.
Эркек жок, урап дубалы,
эскирип жону оркоюп,
ээн калган тамың тур али
элетте жалгыз томсоруп.
Каймагын камдап дайыма,
камын жеп шаардан келет деп,
күйпөктөп күндө тамында
бир кемпир жүрөт сени эстеп…
ЭРГИГЕНДЕ…
Сени ойлосом кыялдар келет түркүн,
Сезимимде ачылган демек гүлсүң.
Караңгыдан жарыкты бөлүп турган
Карачачтай көрөгөч кеңешчимсиң.
Сени ойлосом капалык качат менден,
Сенсиз билбейм кантип мен жашап келгем.
Жамалыңдан жаркыган ак таң келип,
Жарык күнүм айланып батат сенден.
Жаштык менен чыгарчу бүтүм көптүр,
Жан адамың келчү жол күтүлбөстүр…
Жадырашып далайлар жүргөн менен,
Жан-дүйнөмдү сенчелик түшүнбөстүр.
Мен бир жанмын сүйүүгө бат эргиме,
Мага болуп келесиң а сен күбө.
Кудай сени энчилеп берген окшойт,
Караан бол деп ыр жандуу апендиге…
ТАТТЫБҮБҮ
(Кыргыздын кымбат адамы Таттыбүбү Турсунбаева
эжекебиздин жаркын элесине арнаймын)
Ак куу дешет далай жандар көркүңдү,
Ай ким билет куулар сүзгөн көлсүңбү..?
Көрөр менен кыйын алгач сүрөттөш,
Көзүңдөгү күйүп турган өртүңдү…
Ажарыңа ашык болуп миң жүрөк,
«Ал Күн!» дешет… А жүзүңдө күн жүрөт…
«Ак куу, Күндөн артык Ай!» дейт кээ бирөө,
А сен айдан сулуудурсуң ким билет..?
Сыйкыр бардай арбап алып гүл өңү,
Сен сыяктуу Ай да, Күн да күлөбү..?
Сулуу деген сендей болот чынында,
Сулуу болгон жүзү дагы жүрөгү…
Кең дүйнөнүн көкүрөгүн жаралап,
Кеттиң эрте «ак булутту аралап».
Сезимдерге өчпөс жалын тутанткан,
Сендей жандар элде сейрек жаралат…
Аттиң мейли келбес күнгө аттанба,
Айландың ээ айтып бүткүс дастанга.
Сулуулуктун символусуң талашкыс,
Суктандырган нурдан артык ак таңда…
Ажарыңа ашык болуп миң жүрөк,
«Ал Күн!» дешет… А жүзүңдө күн жүрөт…
«Ак куу, Күндөн артык Ай!» дейт кээ бирөө,
А сен айдан сулуудурсуң ким билет..?
КЕМПИРИМ
Сен — банкирим, сен — вампирим, сен — пирим,
Сенин мен деп тозду көйнөк, жемпириң.
Сендей мага күн да жарык чачалбайт,
Сен ооруба, мен ооруюн кемпирим!
Тил жанысаң, тилиң тинте, булдурсун,
Тилиң сууруп кууруп жечү кургурсуң.
Анткен менен аянбастан камчылап,
Аалам кезип чапса арыбас дулдулсуң.
Өмүр ширин, өмүрлөшүм сен ширин,
Өзүң менен тапкан балдар эң ширин.
Сендей мага аалам кеңдик кылалбайт,
Сен ооруба, мен жашайын кемпирим!
* * *
Эне аттуу
Асыл затка энчилеп,
Элесимде сөз айкелин тургуздум.
Анда анын Жерге болгон эң ыйык,
Боор этиндей жакындыгын туйгуздум:
Ай нуруна
Өрүлүшө чачтары —
Бир кара жок, басып чымкый агаруу,
Томолок баш ЖЕРГЕ башын жаздана,
Жатат ЭНЕ үмүттүү да, санаалуу…
Ал жараткан
Канда түрдүү бар улут,
Кемсинтпейли, сен — улуусуң, кичүүсүң.
Шүршүтсүңбү, жөөтсүңбү, хамсыңбы,
Ким болсоң да заадиңде сен — кишисиң!
Учурунда
Уучу кандуу Чынгызхан,
Нагыра баш кечээ Наполеон, Гитлер —
Кылабыз деп жер жүзүн түк күмүрөй,
Жер сүзүштү акыры ал итиңер…
Оо, аялзат,
Туубай туна калгыла,
Туугучакты… Арылт канкор балаадан.
Бүт тил бүткөн эсиңе кел, эсирбе
АДАМ ата атын сакта!
Бол АДАМ!..
КЕРЕМЕТ ЖАН
Керемет жан, керемет жан, керемет!..
Сендей мага эч ким илхам бере элек.
Клеопатра, Ак мөөрлөр өтсө да,
Сендей пери бул жарыкка келе элек.
Бул дүйнөңбү, а дүйнөңбү, баарыбир,
Сүйөм сени! Эч маанисиз калганы.
Сени сүйгөн жүрөгүм миң бактылуу!
Сени көргөн көзүмдүн жок арманы.
Мен колума калем алгам, а балким,
Маңдайыңа сенин таалай жазышка,
Мейли, мейли өмүр сен деп агылса,
Мейли, мейли, жүрөк сен деп жарылса.
Ай болом да, терезеңдин түбүнөн
Түнү бою кетпей коём көшөрүп.
Кайып болуп кетким келет дүйнөдөн,
Жалжал көзүм, жалгыз сени көтөрүп.
ЧУРКАГАН ОТТОР
Көрсөтмөгө манекенче койгондой,
Күлүп турсам эч нерсени ойлонбой,
Жагат сага.
Бирок, сүйүүм денемде,
От айланып чуркап жаткан жолдордой.
Же тийишип кыз-келинге шоктонбой,
Бейгам жүрсөм жүрөктөргө от койбой,
Жагат сага.
Бирок, сүйүүм каректе
Жолду айланып чуркап жаткан оттордой.
Шаар.
Жарык.
Кеч.
Көчө бойлоп келемин.
Бийкечтерге чап жабышат карегим.
Ашыктыктан махабатты чогултуп,
Арнайм сага бул кумардын белегин.
Коймаарегим, бактылуусуң эх, кандай!
Эркек туруп, мен көзүңө чөп салбай.
Алыс кетсем, ичиң бышып күтөрсүң,
Айжарыкта бирөө менен баскандай.
Антпей жүрчү, сабырың суз ойлонбой,
Санаа менен кызганычка кор болбой.
Бул калаадан сүйүүм жөнөйт айылга,
Жарык чуркап бара жаткан жолдордой,
Жарык чуркап бара жаткан жолдордой…
ЧАГЫЛГАН
Көрүшкөндө көздөр тике карабай,
Эрке мүнөз уяң өскөн баладай.
Жүрөк сырын жүзүбүздөн байкашып,
Баратабыз гүлдүү бакты аралай.
Биз ал күнү таанышканбыз жаңыдан,
Жарым карыш чыккым келбейт жаныңдан.
Аппагыңды көрүп алчы дегенсип,
Аңгыча эле жарк дей түштү чагылган.
Жарк дегенде неге сени карадым,
Жүрөк булкуп, жайнап турду жамалың.
Дагы-дагы жарк дей түшсө экен деп,
Ошондо мен чагылганды самадым.
Басылат го туралы деп кичине,
Баш катабыз бир күрмөнүн ичине.
Ошол түндү дал ошентип өткөрдүк,
Неге мынча сүйүү кызык кишиге.
КҮТӨМ ЖАЗДЫН ЖАМГЫРЫН…
Тереземди тырс-тырс чертип акырын,
Мезгил менин уурдап кеткен жаштыгым.
Ажар ачкан сулуулуктун дүйнөсү,
Күтүп келем жаздын жумшак жамгырын.
Мен отурсам терең ойго чөмүлүп,
Сүрөтүңдү тартып өттү чагылган.
Булут минип кеттиң менден алыстап,
Элес калды каным менен агылган.
Көңүлүмдү бийлеп алган кызганыч,
Башкаларга ыраа көрбөй үшкүрөм.
Кимдир бирөө күмөн койгон сыяктуу,
Өзүмчө эле кыйналам да, түйшөлөм.
Боз кыроодой бубак басып чачымды,
Өмүрүмө кирип келди да бир күз.
Учурунда мен да өзүңдөй жаш элем,
Мээрим төгүп күлүп койчу сулуу кыз.
СЕН ЭКӨӨБҮЗ
Сен экөөбүз чыгыш менен батыштай,
Сезбедиңби жүргөнүңдү батышбай.
Жакындардын, жакшылардын тоюна,
Жардай болуп жанашып бир катышбай.
Сен экөөбүз батыш менен чыгыштай,
Сезимдерде жык ажырап чыгышбай.
Кошулганбыз, ошол бойдон жүрөбүз,
Колтукташбай, коштошуп кол сыгышбай.
* * *
Сен экөөбүз от менен дал суудайбыз,
Сен экөөбүз арпа менен буудайбыз.
Бирге жашап, бирде жатып бөлүнүп,
Бирге конуп, бөлөк учкан куудайбыз.
Сен экөөбүз уу менен дал балдайбыз,
Сен экөөбүз тикен менен талдайбыз.
Аяагы жок турмуш үчүн үй тутуп,
Анан нееге өзүбүздү алдайбыз!
САГА
Айткан элем мажнун чакта сага мен:
«Апаң сени бир мен үчүн төрөгөн».
Айныбаймын ал сөзүмөн дале мен:
Жалгыз мага жаралган бир жан элең.
Сага тушташ көз жарган көп кишиден,
Сага жашташ жалпы балдар ичинен
Жалгыз сага жар болууга, а балким,
Бул жалганга келгендирмин ушу мен.
Баягыда баш кошкондо экөөбүз
Бассак-турсак балатыдай кош-эгиз,
Бир жагынан пейлибиз да бап келип,
Болбойт беле турмушта бир гөзөл иш.
Жагыныштуу азил айтсам жаркылдап,
Жаңырыктуу сенин күлкүң шаңкылдап,
Бирди-жарым коога түгүл, көр жеме
Биздин үйгө баш баккандан тартынмак.
Жан эркем ай, жарым болсоң эгер сен,
Өмүрдөгү өтүп далай белестен,
Көр оокаттын көп түйшүгүн экөөлөп
Көтөрмөкпүз кабак-кашым дебестен.
Уул тапсак, кут түшкөндөй кудуңдап,
Кыз болсо деп кийинкисин утурлап,
Басып жүрсөк балдар аман, баш аман,
Бакыт бизден качып кайда кутулмак?
Бирок тагдыр төлгөсүн терс таштады:
Анда менден артык көрдүң башканы.
Байкаштырсам, бак-таалайга тунган жок
Бай үмүттүү ак никеңдин арт жагы.
Көрүнгөн кыз аркасынан сүйрөлүп
Көпкө жүрүп, алдым мен да үйлөнүп.
Андан бери аламандап келемин
Опоосу жок оомал-төкмөл күн көрүп.
Кайран жаштык кайра жанса жаңырып,
Калсам эгер кайра сага кабылып.
Эч бир жанга ээлеттирмек эмесмин,
Эркем, сени ээрчисем да ак уруп.
Өмүр-дайра аркасына агылып,
Өзүң кайра калсаң мага кабылып,
Балким, сен да барбайт белең башкага,
Менин ысык мээримиме багынып?
Бирок жаштык колдон кумдай төгүлдү,
Калды чөгүп көл түбүндө көгүлдүр.
Бушаймандуу чындык ушул: чиркин ай,
Бу жалганда жашоо жалгыз, өмүр бир!
Атаганат, «аркы дүйнө бар» деген
Анык болсо, арзып жүрүп анда мен
Сага жетип, кошо тартып тозогун,
Бейишине кирбейт белем сен менен.
Өксөп-өксөп ыйлайт белек бул жерде
Өлбөй тирүү күн астында жүргөндө
Экөөбүз тең оңбогондой жаңылып,
Эки бөлөк өксүк өмүр сүргөнгө.
Бирок мунум — кур кыялда күйгөн от,
«Тиги дүйнө бар» деген сөз — бир жомок.
Бушаймандуу чындык ушул: чиркин ай,
Бу дүйнө бар, мындан башка дүйнө жок!
Жалгыз дүйнөм жапжаш бойдон кулпурат,
Жалгыз күнүм кеч бешимден түнт турат…
Артын эстеп, алдын тескеп өмүрдүн
Аз-аз калам ыйлаганга буркурап.
Чымырканып башка түшкөн шорума,
Чыгат окшойм тирүүлүктүн соңуна
Өмүр кайра жанбасына өкүнүп,
Арман кылып а дүйнөнүн жогуна.
1984-1985
МАХАБАТТУУ ТЕРЕЗЕ
“Махабаттуу терезе” деп атагам
Терезесин сен жашаган үйүңдүн.
Алгач ирет айнек чертип, себеби –
Алгач ирет даамын таткам сүйүүнүн.
Ал терезең күлүмсүрөп турчу эле
Айга түндө, күндүз күнгө чагылып,
Алыс кетсем калуучу элем аны мен
Айнектей мөл сезим менен сагынып.
Сага таандык нерселердин бардыгын
Кароочу элем бир башкача көз менен.
Өзүңө да периштедей ишенгем
Айтып берүү кыйын аны сөз менен.
… Калдык анан эки жээкте экөөбүз
Кайчы келип көз караштар биздеги.
Муздасак да бирибизден бирибиз
Ал мезгилдин өчөөр эмес издери.
Тагдыр бизди кошпогонго өкүнбөйм.
Сен ойготкон тунгуч сүйүүм уктаган.
Бирок ошол мөлтүрөгөн жаштыктын
Көз тийчүдөй кооздугуна суктанам!
“Махабаттуу терезе” деп атагам
Терезесин сен жашаган бөлмөнүн.
Сенден ысык сүйсөм дагы башканы
Андан сүйкүм терезени көрбөдүм.
АШЫГЫМА
Акырын кеч кирип, кеч кирип,
Айлана жымжырттык каптаса
Жылмайып, үн катсаң, эх, чиркин,
Жылаажын үнүндөй таптаза.
Карегиң булактын түбүндө,
Каухар берметтей мөлтүрөп,
Карасам, эмнеге, айтчы эркем,
Кайра эле карагым келтирет.
Кундуздай чачтарың эмнеге,
Жүзүңдүн шооласын жашырат.
Акырын саамайың сыласам,
Ай дагы булутка жашынат.
Апкелсе дүйнөгө энекем,
Ак сүтүн эмизип бөпөлөп,
Жанымдын жарымын толтуруп,
Жашоого сен кетчи жетелеп.
КОШ ЖЫЛДЫЗ
Эстечи андай чак кайда,
Экөөбүз бакта басканда.
Коңур жел жортуп таң эрте,
Кош жылдыз турган асманда.
Жылдыздай сүйүү мен тилеп,
Жылдыздай сүйүү сен тилеп.
Ал экөө биздин жылдыз деп,
Албадык беле энчилеп.
Кош жылдыз өңдүү жанашып,
Кош жылдыз өңдүү жарашып.
Эрмектеш болуп экөөбүз,
Калбадык беле энчилеп.
Жаз сайын булак шыңгырап,
Жашка жаш кошуп жылжылдап.
Көргөндө көктөн кош жылдыз,
Көзүмдүн жашы кылгырат.
* * *
«Экөөбүз…» деген сөздө канча жыл бар?
Канча эргүү! Канча күтүү, канча кумар.
Кылчайсам артта жылдар айдыңында
улгайып барат улам кубанычтар.
Аттигиң!
Ушул сөздүн эпкининен
жел тийген барик окшоп титиребейм,
кусадар болбойм эми өзүңө мен.
А бирок, кээде жаным кыстаганда,
көңүлүм көк музданып муздаганда,
бук-зарым буураланып буктаганда,
жонумдан бүт жылдарды силкип, сага
бой урам жылаңаяк чуркаганга!
Ошондогу тумаксыз чыккан кыштай,
о, көпкө-көпкө келдиң эстен чыкпай.
Калдык биз, караңгалгыр, калдык мына,
кар жаабас, издер түшпөс бир уюлда,
тагдырдын акыл жетпес туюгунда,
жылдардын айнектелген мис-кырында,
жүрөктүн чоочун көрбөс булуңунда,
күндөрдүн колдон түшкөн сыныгында,
чындыктын чырактандай бир ырында.
ЖАЛГЫЗ ТЕРЕК
Сүйдүм сени, жолдоштукка тандадым,
Сөз айталбай бир топ мезгил жандадым.
Өзгө адамды жактырарың укканда,
Өлө жаздап, өзүмдү араң кармадым!
Билбейм кантип жаратымды бүтөймүн?
Билик жандын өрт алышын күсөймүн.
Куу жыгачтай болгон менен кебетем,
Көөдөн быкшып, чычаладай түтөймүн!
Жүрөгүм таш, мен сүйүүгө сенекмин,
Жалбыраксыз жалгыз калган терекмин.
Сөңгөгүмө шынаа кагып кууратпа,
Сенден башка адамга да керекмин?!
Жолоочудай күндө сага кезигем,
Жарам ырбап, көргөн сайын эзилем.
Өзөк жанды мите курттай кемирип,
Өзүмдү-өзүм жеп аткандай сезилем!
ӨКҮТ ЫРЫ
Сүйөм сени, сүйөм Күндөй көктөгү,
Сен күткөндөй сүйүүм жалп деп өчпөдү.
Өөрчүп-өөрчүп улуу өрткө айланып,
Өмүрүмдүн гүлгүн кезин өрттөдү.
Ак сүйүүнүн шек келтирбей салтына,
Ардактасак жетээр болсок баркына.
Экөөбүздү сезмек эмес тозоктой,
Экөөбүздөн качмак эмес бакты да.
Эми билдим сүйүүлөрдү таптаза,
Эзелтеден кайгы-капа баспаса,
Азыркыдан адамдар да бактылуу –
Азыркыдан дүйнө болмок башкача.
…Өкүт ыры чын сырымдай сезилсе,
Эт жүрөгүң эңшерилип эзилсе,
Өтүнөрүм: абалымды түшүнүп,
Кайрыла көр, мен тирүүмдө кечикпе…
АПАМ ЖАНА МЕН
Мен бала элем, апам анда жаш эле,
Бирок, бизге тагдыр боору таш эле.
Кайда барса ийик түшпөй колунан,
Ат баштыктай мен да, түшпөй жонунан.
Кумурскадай чарчабаган, тынбаган,
Үй оокатын жалгыз өзү тыңдаган.
Кайраты зор тоону ордунан жылдыраар,
Оо, ал тургай мезгил белин сындыраар,
Көөдөн көзү көрө билген, дили курч,
Макалдатып сүйлөй билген,тили курч,
Сөзгө дагы, бөзгө дагы маш эле,
Апам анда гүлкайырдай жаш эле.
Жашыл дүйнө жаштыгында чарк уруп,
Чөптөр бийлеп, таштар дагы каткырып
Тураар эле, бирок биздин дубалдан,
Көздөн, сөздөн, балким кара дубадан,
Онтогон үн чыгаар эле жаңырып,
Асман, жердин мейкиндиги тарылып.
Күн тийбеген тескейдеги үйгө окшоп,
Үй кабагын турчу муңдуу күү коштоп.
Атам сулап жатаар эле төшөктө,
Тамак бууган муң бар эле өзөктө.
Кандай күнгө кабылгам мен, катыгүн,
Оору менен алпурушуп аттигиң,
Сыртта эркек, үйдө аял болдум не?
Бешенеме кара жылдыз кондуң не?
Оору эмес, ооруп көпкө жаткандар,
Нагыз ооруу, ооруу жанды баккандар,
Ыйлап алчу, кээде ушинтип бышактап,
Кош тизесин колу менен кучактап.
Деген менен кайраты мол жан апам,
Тагдырына бий, болуштай, хан апам.
Жерди кармап турган өңдүү огунан.
Касиети обочо эле тобунан,
Бирок, аттиң мезгил ийрип ийигин,
Алды акыры өз колуна бийлигин.
Бербейт кайра, жалынсаң да бербестир,
Кайран жаштык асылсаң да, келбестир.
Карылыктын жүгүн артып жонуна,
Таяк берип, мээнет кетпес колуна,
Боюн аштап, ийип койду эңкейтип,
Сынын алып, тишин күбүп кемшейтип.
Апам тургай, менден учуп каакымы,
Каш какканча өттү жаштык закымы.
Ошол күндөн, ушул күнгө агылып,
Онтогон үн, кейиген ый жаңырып,
Аба жетпей, араң-араң дем алып,
Өмүрүмдүн күлгүн кезин жеп алып,
Күн тийбеген жарыгы жок жол басып,
Онтоп, кейип келе жатам шор басып.
Мезгил өзүң, оңдо, менин катамды,
Атамдан соң, мен карыттым апамды…
Мен бала элем, апам анда жаш эле,
Бирок, бизге тагдыр боору таш эле.
Константин Симоновдон
«КҮТКҮН МЕНИ»
Күткүн мени, сөзсүз келем.
Күткүн бирок зарыгып.
Күзгү куса жашыӊ көздөн
Турса дагы агызып.
Күткүн жайда. Бороон уруп,
Күткүн ак кар жааганда.
Башка адамдар унутулуп,
Күтөөрү жок калса да.
Күткүн мени, алыс жерден
Укпасаң да кабарым.
Күтүшкөндөр сени менен
Мейли акыры тажасын.
Күткүн мени, сөзсүз келем
Күткүн мени, арада
Унут аны дегендерге
Эч жакшылык каалаба.
Уулум, апам мейли ишенсин
Мен дүйнөдө жогума.
Досторум да келбейт дешсин,
Туруп оттун боюнда,
Ачуу вино мейли ичишсин
Элесимди эскерип.
Күткүн мени, күчүң жетсин
Болбо аларга тең шерик.
Күткүн мени, аман келем
Миң өлүмдүн шоруна,
Күтпөгөндөр айтып-дешээр:
– Ажалынын жогу да. –
Ал адамдар күтүшпөгөн
Кайдан билсин эзели.
Күтүп жүрүп мени өлүмдөн
Сактаган сен экениң.
Билебиз да биз себебин
Өрттөн келүүм жок болбой, –
Болгону сен күтө билдиң
Эч бир жанга окшобой.
ЧАКЫРЫМДАР
Жолумдан тосчу элең жарык жаздай,
Жараткан жашылдантып, уучум толгон.
Өмүрдүн өр жолунда жалгыздатпай,
Өзүңө алпарса экен ушул жолдор.
Байкатпай ээрчип ойлуу курак келип,
Буулугуп турам кушум учура албай.
Бактымдын багын ачып, кубат берип,
Бир сага алпарса экен ушул ойлор.
Маңдайдан чыксаң боло атып таңдай,
Меңиңде мен эңсеген кутум турган.
Көкүрөк көз жашыма ачышкандай,
Көзүңдү көргөзсө экен ушул жылдар.
СЕЗБЕДИҢ…
Сезбедиң сүйүү таңы аткандыгын,
Сезбедиң сүйүү сөөккө баткандыгын.
Ишенбейм күйөөң сенин сезээрине,
Койнунда күн кучактап жаткандыгын.
Сен аны сыйлаарсың да, аярсың да,
Сен анын ар ишине даярсың да.
Сен ага жөпжөнөкөй бир кишисиң,
Сен ага жөпжөнөкөй аялсың да…
ИЗДЕЙМ СЕНИ
Мезгилге куйрук-улаш түшүп алып,
мен сени издеп келем – утуру арып,
күч берээр бакытымды, таалайымды
100 грамм шарап сымал жутуп алып…
Изделип жүрүп өзүм – кийик болуп,
издеймин ийне-жибиң билип толук,
калчылдап бут шилтенбей калган кезде
кайгымды канттай чагып, шимип коюп.
Издеймин, таап бүтүп, жаным, дагы!
Издөөгө өмүрүмдүн кайыл баары!
Табылып, колтукташып жүргөндүгүң –
болгону, дарегиңдин табылганы!
Сени мен издеп келем мекенимдей!
Сезимдер далбалактап этегиңдей!
Издебей калган ошол мүнөт-саатта
из-тозсуз бул дүйнөдөн кетеминби-эй?!
Кашкайган тиштериңдей – каткырыгың,
кайрылып бир карасаң – катты кылым.
Ийниме бул ааламды илип алып
издеген үчүн сени бактылуумун!
БИР БАШЫҢА ТЕҢ БОЛСОМ
Ак марал болсо атканым
Асылкеч болсо тапканым.
Өзүңө көөңүм эң кызык,
Өзгөгө мен да башкамын.
Отуздан ашсам мейличи,
Оолуксам он беш жаштамын!
Көк тулпар болсо мингеним,
Көк чатыр болсо киргеним.
Кучагым жайып кубанып,
Кумаркөз болсо сүйгөнүм.
Арзыган сага мен үчүн,
Артыгы сенсиң дүйнөнүн.
Жаманга колум артканча,
Жакшыга жакшы күйгөнүм!
Жылдыздан болсо панарым,
Жибектен болсо танабым…
Күүлөнүп күндө шилтөөгө
Күмүштөн болсо каламым.
Кадыры бийик сен үчүн
Капкайдан сөздү табамын!
Кырк бештен ашсам мейличи,
Кыялымда баламын!
Сүйбөсөң, сүйсөң өзүң бил,
Сагынып, сени самадым.
Ойлонуп ырдап отурсам,
Оюмда жетип каламын.
Өзүңдөн жалгыз сөз болсо,
Иркутта болсоң барамын.
Деңизде сүзүп жүрсөң да,
Дегдесем бир күн табамын!
Чабалдар жетпес төр болсом,
Чалкыган терең көл болсом.
Кайратым бойго жыйнасам,
Каптаган кыян-сел болсом.
Агарган таңдын алдында,
Бетиңден сылар жел болсом.
Эмне болсо оюмда
Ошонун баары мен болсом…
Баарынан кечип кетейин,
Бир башыңа тең болсом!
СЕНСИЗ
Сенсиз карек көрбөй кирпик ирмемин,
Санаа турат көңүлүмдө бир менин.
Туйбай келем жада калса өзүңсүз,
Тунук күндүн жер бетине тийгенин.
Сенсиз сезип кусалыктын бардыгын,
Сагынычтын тескеп билдин тардыгын.
Түн уйкуйдан сени көрүп ойгонуп,
Терип жүрөм түштөрүмдүн калдыгын.
Сенсиз боштук пайда болуп денемде,
Сүзүп жүрөм аба жетпей тереңде.
Сүйлөй албай калсаң дагы бүт сөздү,
Суранарым жалгыз гана келем де.
Сенсиз оюм бир чекитке топтолбой,
Сүйүүм күчөйт атылуучу октордой.
Адамзаттын катарында болсом да,
Ар бир күнү жашап келем жоктордой.
Сенсиз мезгил такалгансып ылайга,
Сагынычтан батып келем убайга.
Каректеги элесиңди кучактап,
Күндөр дагы узагансыйт жыл-айга.
Сөздөрүмдүн чындыгына ишен дейм,
Сезимдеги азаптарды кишендейм.
Мээсиз деле жашарыма көз жетет,
Сенсиз жашап кетериме ишенбейм.
МАХАББАТ ДАБАСЫ
Мен үчүн жаралгансың бул турмушка,
Сезимтал махабатка болуп даба.
Окшошсуң асмандагы бир жылдызга,
Жок, жалган. Жылдыз өзү окшош сага!
Мен сени тоодон өскөн шамал деймин,
Кыдырган бул ааламды куунап, эркин.
Сен ошол сапарыңдан аман келгин
Жашоомду жагалданткан, кымбат селким!
Аз күнгө көрбөй калсам илдет чалды,
Сүйүүңө байланышкан айыкмайым.
Мен үчүн андан ашкан милдет барбы
Термелген толкундагы кайыктайым!
Өзүңсүз бул өмүрдүн жок кызыгы,
Билсем да алда сонун жылдар барын.
Жүрөктө сагынычтан чок кызыды,
Гүл болуп маңдайыма ыргалганым!
Мен үчүн жаралгансың бул турмушка,
Сезимтал махабатка болуп даба.
Окшошсуң асмандагы бир жылдызга,
Жок, жалган. Жылдыз өзү окшош сага!
КЛАРАГА
Сүйгөнүм, сүрөтүңдү карга тарттым,
кар эрип – агып кеттиң.
Мен сенин сүрөтүңдү жарга тарттым,
жар көчүп – жексенделдиң.
Мен сенин сүрөтүңдү ташка тарттым,
таш сынып – талкаландың.
Мен сенин сүрөтүңдү көзгө тарттым,
көз ооруп – учуп кеттиң.
тарттым мен сүрөтүңдү лайнер канатына
ааламды айлансын деп.
Тарттым мен сүрөтүңдү кеменин капталына
дүйнөлүк толкунадрга аймалсын деп.
Тарттым мен сүрөтүңдү кеменин капталына
дүйнөлүк шамалдарга кайралсын деп…
Сени эми тартар жерим калбай барат.
Колумда кардай барак.
Жардай тик полотно
Колумда таштай боёк.
Колумда көздөй боёк.
Билбеймин, кандай болот…
Билбеймин, кандай болот…
1968-ж. (“Каректеги жер”)
АЯЛГА
Сүйгүм келет жаш жандырып, жаш болуп,
Жашымды алдап, жаш кайыңдай мас болуп,
Жанар тоодой жалын чачкан отуңан
Чыккым келет, жанып чыккан таш болуп.
Сүйгүм келет, миң мертебе жаңылып,
Сүйгүм келет, сүйгөнүмө жалынып,
Өз күчүңдү өз күчүмө багынтып,
Сүйгүм келет кээде өзүңө багынып.
Көпкөк асман, жерге түшсө жарылып,
Кыян жүрсө жердин үстү тарылып,
Ал кыяндан өтөр элес кыйналбай
Бир көз караш кубатыңды жамынып.
2/XI 1946 Чолпон-Ата
АЯЛДЫ СҮЙ
Бирөө мурун дем алган деп абадан,
Сен дем албай кое албайсың эч качан.
Менден мурун бирөө муну өпкөн деп,
Өппөй басып кете албайсың аялдан.
Көпкө узабай көз жумасың абасыз,
Так ошондой тагдыр күтөт аялсыз.
Аргасыздан моюнуңду сунасың,
Моюн толгоп кетүүгө али жан алсыз…
Абадан жут! Каалаганча, канганча,
Аялды сүй акыл-эстен танганча!
Акмакчылык келбей коюу өмүргө,
Менден мурун жашаган деп жан канча…
Аба азайбай көбөйөт дем алгандан,
Өпкон сайын өң өзгөрөт адамдан.
Келесоолук келберсинген аялды,
Өбүшкөн деп беттен өөп калбаган.
Дагы дем ал! Абадан жут канганча,
Дагы аял сүй акыл-эстен танганча.
Сенден мурун эч ким аны өппөгөн,
Дем албаган сенден мурун бир жан да…
* * *
О кыздар, жайкын дарактай
Жазында жайнап, бүрдөгөн!
Мас кылып бирок, шараптай
Тозокту көздөй сүйрөгөн.
Көзбоочу сыяк жансыңар,
Көзүңөр укмуш арбаган.
Жүк арткан эшек окшодум,
Жүдөтүп, сабап айдаган.
Жиндиге окшоп байлаган,
Дудук да болдум жаңдаган.
Жалкыбай дале ошондо,
Жалбырттап сүйөм кайрадан!
КАМЫШ АЙ КАНЫШАЙ
Ал анда күз эле. Эле күз.
Ааламда экөөбүз элебиз.
Ай карайт, жүзүңдү аймалайт.
Аралап камышты келебиз.
Камыштар шуудурап, шыгырап,
камыштар алдыңа жыгылат.
“Канышай! Канышай! Канышай!”–
кайталайм атыңды шыбырап.
Жүзүңдү аймалайт агыш Ай.
Жүрөктүн аптыккан дабышы-ай.
Камыштар кайталайт атыңды:
“Канышай! Канышай! Канышай!”
… Экинчи кезикпей бетме-бет,
эки адам бир күздү эскерет.
Камыштар ошондон ушул күн
“Канышай! Каныша-ай”–деп келет.
КЫЗДАР СУЛУУ БОЛУПТУР
Козу-Багланда, жайкы аптаптын табында
Кыздар көрдүм киринишкен, айылда.
Кыздар көрдүм — ак сымбаттуу бойлору,
Окшош-окшош жаңы толгон кайыңга!
Ак чардактар дуулагандай деңизде,
Бүгүн дайра салтанатка толуптур!
Эжелердин кийбей эски көйнөгүн,
Эми кыздар, эх, бир сулуу болуптур!
Ийилишип, ак төштөрүн сууга уруп,
Тунуктукка чөккөн жумур алтындай.
Жайылышат кара чачтар агымда,
Жел желпиген мажрүм тал чачындай.
Булаң этип каухар түстүү балыктай,
Ак бойлорун көтөрүшө калышат.
Уялышпай, кысылышпай, камыкпай
Кыздар ойноп, чапчылашат, чачышат.
Жылтылдаган майда шуру тамчылар
Учуп гана ууз бойго жабышат.
Бирок, кайра эрип кеткен сымаптай
Токтой албай куланышат, качышат.
Кыздар бою ак жоолуктай булактап,
Кыздар боюн ороп алып нур аптап,
Кыздар боюн жигиттерден озунуп
Эң биринчи Козу-Баглан кучактап!..
Кыздар сууга күлкүлөрүн агызды —
Кыз-балалык сезимдердин чокторун.
Кайра суудан көздөрүнө тамызды
Жаш махаббат, жаңы сүйүү отторун!..
СҮРӨТҮҢӨ
Сакта деп өзүң берген жалгыз сүрөт
Сакталуу ошол бойдон менде жүрөт.
Тиктешиң тамашалап турган өңдүү,
Неге сен түштүң экен күлүмсүрөп?
Күлкүңө шектүү карап күткөн жүрөк
Сезимге бир башкача ой түшүрөт.
Өкүнөм сен кайрылбай кеткениңе,
Калбай деп эч болбосо беттен бир өөп.
Өппөдүм, мейли өппөйүн, өкүнүч көп,
Мени алдап, көргөн түшчө кеттиң жөнөп.
Байкатпай баштагыңдай жүргөндүрсүң,
Башканын жүрөгүнө башың жөлөп.
Эгерде бирөө болсо менден бөлөк
Же тытып сүрөтүңдү же өрттөмөк.
Мен тытпайм, күнөө сенде, сүрөттө эмес,
Сүретүң жүрө берсин күлүмсүрөп.
АЯЛ, АЯЛ
Жалаң жакшы, жаманы жок аялдын,
Жан жыргалы, жароокери адамдын.
Турмуш көркү, дүнүйөнүн туткасы,
Yйдүн куту, апакеси балаңдын.
Жаман дебей, жакшы дедим барысын,
Акыйкаттап айтпайт дебе калысын.
Кетирсе да бир ката эмес, миң ката,
Кекээрлбей кечирип кой анысын.
Аял, аял.., айтар сөзүм менин миң,
Сенсиз секунд жашай албайт көрүндүм.
Элжиретип эркелеген назыңа
Эркек болбой, таш болсом да эрирмин.
Өлүм парс го өкүмүнө көнөрмүн,
Кез жеткенде келбес жайга жөнөрмүн.
Ошондо да жыйып соңку күчүмдү,
Аял сени бир жалт карап өлөрмүн!
* * *
Альбомдун эскирген барагынан,
Ай көрүнүп тургандай тамагыңан.
Жал-жал этип тиктеген сени көрдүм,
Жайдын таңы аткандай жамалыңан.
Ойлор учту зымырап миң-миң бөлүк,
Кыял сызды жүрөккө нурун төгүп.
Толо түштү жашоонун бөксөлүгү
Жансыз сүрөт өзүңдү кайра көрүп.
Көпкө чейин кадалдым көздү сүзүп,
Унуткардым бардыгын наарым түшүп.
Аяп кеттим акыры жаш сызылып,
Өмүрүңдү койгондой бирөө үзүп.
Куштар сайрайт кубулжуп жашыл бакта,
Айтчы чынын, жүрөсүң кайсы жакта.
Туталанды кайрадан көңүл оту,
Түштүң экен сүрөткө кандай чакта?!
ДУДУК КЫЗ
Гүлдөр угат, бирок алар сүйлөбөйт,
Гүл сүйдүрөт, бирок мени сүй дебейт.
Бажырайган роза балким сулуу кыз,
Тили болсо таттуу, ширин сүйлөмөк.
Жазгы желге жамалдарын өптүрүп,
Жай ыргалып жаш жүрөктү от кылып,
Түркүн гүлдөр арбап акыл оюмду,
Тулку бойдо ойноп турган шоктугум.
Мени бирөө теше тиктеп тургандай,
Жүрөк сезди, жалт карадым бул кандай.
Балбылдаган көздөр көзгө урунду,
Балкый түштүм бар дүйнөмдө кир калбай.
Кыз ажары кытыгылап жүрөктү,
Кыя карайм айдай сулуу чүрөктү.
Сулуу экенсиз – десем ал кыз жылмайып,
Жерге тартты “рахмат” менен илепти.
Бир көргөндө түбөлүккө унуткус,
Бактылуу бол гүлдөй болгон дудук кыз.
Бүгүн минтип жер үстүндө жолуксак,
Бир мезгилде асмандагы булутпуз.
* * *
Мен эми кайда кетип, кайда барам?
Багытым калды сынып, карып сапар.
Дарчыдай басып өткөм араң-араң
Сүйүүнүн ок жолундай жолун татаал.
Түн каткан жолоочудай кетти жаштык
Таскактап таштуу жолдо ат дабышы.
Биз бастык, эч ким баспас жолду бастык
Суктантып кабар алган кары-жашты.
Буюрулбас жөрөлгөгө айып-күнөө
Жөн гана өмүр жолу ал бир эски.
Сага эми кезиксе экен мендей бирөө
Болбосо менден жакшы, менден эстүү.
Таалими айкөл, таза өзүңө окшоп
Муңдурбас тамашакөй болгой эле…
Баары бир бассаң-турсаң мени жоктоп,
Баары бир ойлойсуң го болбой эле…
* * *
Көздөрүң сенин – Жашыл арал,
Бейиштин төрү жомоктогу.
Тескери согуп тагдыр-шамал,
Отуз жыл сага жолотподу.
Адаштым башка аралдарда,
Чачылдым, сындым, кейпим кетти.
Жүрөктө жалын аз калганда
Тагдырым сага айдап келди.
Тескери соксун тагдыр-шамал –
Кайрууга болбойт жоголгонду.
Кыялда калсын Жашыл арал,
Бейиштин төрү жомоктогу.
2005-2008
ЖООП КАТ
Мен анда–байчечекей эселекмин,
Керилген жигит кезге жете элекмин;
Чырылдап, чымчык менен бирге чуркап,
Уянын саясынан кете элекмин.
Жаштыгым жеңип алып жетимдикти,
Закымдап учкан тентек көпөлөкмүн…
Сен анда иргелбеген алтын элең.
Сен анда алдейленген жаркын элең…
Андагы сен дагы жок, мен дагы жок,
Өзгөрдүк,
Ой ойлодук, турмуш терең.
Тереңдин шарын чачып, күүсүн тосуп,
Кай жерде качан сага койгом ченем?!
Иш өттү,
айып кимде?
Алда качан
Болбогон иш, бүгүн мени алдабасаң.
Сен үчүн отко түшөм деген болуп,
Мен үчүн солуган гүл кармабасаң!
Жүрөктүн назигинен пайдаланып,
Сөз менен, көркүң менен арбабасаң…
ЖЕҢЕЛЕР
Кайнилерин кылып шылдың
Каткырышкан жеңелер,
Бир кезекте бир айылдын
Бүтпөс, ойну элеңер.
Бир саным бүт сеники деп
Бирок жакын жолотпой,
Таарынтчу элең, биз курч элек
Тапка кирген болоттой.
Кайда ал кездин оюндары,
Кур таштамай, дүмпүлдөк.
Жайлоо түнү. Айыл жаны.
Жаш бойзойлор сүлкүлдөп.
Не мынча тез карыдыңар,
Сооңон көп ооруңар.
Өчтү качан жалыныңар,
Өттүбү же дооруңар.
Бир айылдан сыртка чыкпай,
Не көрдүңөр бул өмүрдө?!
Жаштык эмне? Сүйүү эмне?
Кана акырын айтчы жеңе…
КАРАРГАН ДЕҢИЗ, АГАРГАН ТОЛКУН
Мен турган тушта – сен туулган кыштак,
Тулпарлар туйлап, туйгундар учкан.
Жалгыз бир кезде жарк этти эске,
Жагоочон күндөр жадымдан чыккан.
Барайын дедим, баралган жокмун,
Карарган деңиз, агарган толкун.
Тунарган жакты турамын карап,
Туш-туштан шоокум шооладай жанат.
Бир мезгил келет жамгырдай төгүп,
Бир мезгил кетет шамалдай сабап.
Бүт дүйнө шундай жаралган достум,
Карарган деңиз, агарган толкун.
Шамалбы, карбы, өкүнбөйм эч бир,
Кезинде жаады, кезинде кетти.
Тек гана дүйнө жазындай болгон,
Кумарлуу кездер көзүмдөн өттү.
Сенин да билем, тизмеңде жокмун,
Карарган деңиз, агарган толкун.
ЭНЕ КУБАНЫЧЫ
Жан эне чүрпөсүнө ичи эзилип,
бойтойгон турпатына көңүлү эрип,
бооруна кысып, кайра көкөлөтүп
жобурап, мээрин төгө эркелетип.
Өзүнчө жатат сүйлөп миң жалбара.
“Эгерде туубай калсам сендей бала
чатакты баштамакмын бардык жанга–
бармакмын табыптарга, доктурларга
канткенде табамын деп мындай бала.
Төрт бурчун төгөрөктүн түгөй кезип,
жүрмөкмүн каңгып бардык базарларда,
жолугуп түш жоруган кыйындарга–
төлгөчү, карта ачкан цыгандарга.
Таң, кечке эбиретип кыйнамакмын
“Айткын”,–деп тыйын берип, арбын-арбын,
зарылып, тынчын алып далайлардын…
Эгерде туубай калсам сендей бала
түйшүккө салмакмын мен дүйнө жармын”.
УКТАП ЖАТКАН СЕЛКИГЕ
Аруу селки бал уйкуга батканда,
Ай шооласы жүзүн сылап жатканда,
Куп жанына шырп алдырбай бардым да,
Кумар күйдү жүзүмүнөн татканда.
Карап калдым батына албай дал болуп,
Калбадым мен эмнеликтен ай болуп?
Жатпайт белем алкымынан аймалап,
Жаздыгына жылуу-жумшак жай болуп.
Тирүүлүктүн тим өткөрүп бир түнүн,
Тилден калган мен бир ууру түлкүмүн.
Тийгим келбей мөлтүрөгөн жүзүмгө,
Тиктеп турдум ак түн эмген кирпигин.
Сүйгөндүктөн сулуулугун аялдын,
Сүттөй адал жан болууга даярмын.
КЕЧИКТИМ
Таңшыган булбул белең бутагымда,
Талпынам кучагыман учарыңда.
Карааның карегимен үзүлсө да,
Элесиң кала берет кучагымда.
Сен жакка агылармын дагы далай.
Өзүмдү ташып бүтпөйм дарыядай.
Көзүңчө жаш баладай жайнасам да,
Өзүмчө ойго чөгөм карыядай.
Билемин, менсиз деле арманың көп,
Астыртан аяр карап зарладым көп.
Сөз менен жалынычым айтпасам да,
Көз менен айтып келем “ардагым” деп.
Кербендер өтүп кетти, кайрый албайм,
кечиктим, кантип анан кайгыланбайм.
Өзүңөн өмүр бою айрылсам да,
Ойлордон сен жөнүндө айрылалбайм…
БЕЙТААНЫШ КЫЗГА
Ээрчишип, эзилишип баратабыз,
Сыр катып, өңчөй сырлар жаратабыз.
Бир басуу бактысынан тартынчыктап,
Бутуңдан бутум барат кадам алыс!?
Ушинтип, акыл-айран, айла кетет,
О, бул күч — кыз алдында кайда кетет?!
Бута атым алыстаймын бир кылчайсаң,
Кызарып, бетим дуулдап, бутум сенек!
Кызбурак, кагылайын, кызгалдагым,
Агаңдын абалы ушул — кызга жакын?!
Эс кирип, картайганда эм болсун — деп,
Элесиң уурдап алып, ырга салдым.
Кызбурак, кайда болбо аман жүргүн!
Эсиңде калаар, балким, калбас бул күн?!
Кызбурак эсен-аман жүрсө экен-деп,
Токудум жебесинен ырды күндүн.
* * *
Карманууга эрким жетпей калган күн,
турдум көпкө сырт жагында каалгаңдын.
«Ачкын» десем: «Неге кайра келдиң?» – деп,
мен жалынып, а сен мага жаалдандың.
Жаалың бирок кайнаса да канчалык,
жароокерлик кылгандыгың байкалып…
жаанга калып шөлбүрөгөн түрүмө
мерес мүнөз болалбадың анчалык.
Каалгаң «шырт» деп, көрүнгөндө улагаң,
маңдайымда турган сага кулагам.
Көздөрүңдөн жаш мөлт эте түшкөндө,
көөнүң мендик экенине ынагам.
Биздин тагдыр эки айрылыш болучу,
мен мейманың бир түн гана конуучу.
Сен эртеси ыйлап кала берчүсүң,
башка жакка мени азгырып жол учу…
Экөөбүз бир түтүн булап калганга,
тилек кылып, болдуң канча арманда.
Кол-жолум бош жүргөн үчүн тек гана
адат эле сага жетип барган маа.
Ошол кездер – туш келдиге жетелээр,
оюн менен өтүп шаттуу кечелер…
бу дүйнөнүн бир бурчуна камалбас,
жаштык экен бардыгына текебер.
Көп жылдан соң кезигиштик кайрадан,
бой ургандай күр-шар аккан дайрага:
о качанкы кучагыма куладың,
мен да эчкимге минтип кулач жайбагам…
Сен экөөбүз жан кыйбастар окшойбуз,
эмне мынча алоолонгон оттойбуз?
Тирүүлүктө жүрүп канча көрүшпөй
эми неге сүйүүбүздү жоктойбуз?…
Май-июнь, 2011-ж.
ДОН-ЖУАН
Быт-чыт үзүп ар-намыстын кишенин,
Жүрөгүмө толуп үмүт, ишеним,
Жем издеген ободогу куш болуп,
Бүгүн сенин тузагыңа түшөмүн.
Түшөм, чексиз кумарыма жеңдирип,
Малайын же кулуң болуп, чынында:
Эшигиңден отуң менен тең кирип,
Кайра тышка күлүң менен чыгууга.
Сен дегенде менде жан жок аялуу:
“Өл!”, “тирил!” де – кыңк дебестен укмакмын.
Хафиз окшоп, ыйык санап аягың,
Туфлийиңе вино куюп ичмекмин!
АК ЭМЧЕК
Канча гана эмчек көрсөң ийиген,
Өмүр менен дүйнө деп бил — эриген.
Эң алгачкы сен оозанган ууз сүт,
Агып чыгат энелердин деминен.
Эмчектердин кымбаттыгы баарынан,
Күн сыяктуу жаралышат жаңыдан.
Анан сага азык болгон аппак сүт,
Агып чыгат апалардын канынан.
Болгон үчүн аппак сүттүн түнөгү,
Эмчек дайым аппак болуп күйөбү?
Наристеге не шооласын тамызып,
Билик болот энелердин жүрөгү.
Дүйнөдөгү эң бир бийик нерсени,
Десек болот энелердин эмчеги.
Жамандыкта жерден мурун «дүрт» этип,
Чочуп кетет энелердин эмчеги…
Мен эмчекке кайра келем жүрөк таап,
Жаткан экен жашыл күйүп жалындап.
Ийип турган ыйык эмчек болбосо,
Турмак экен өмүр муздап — бүт муздап.
Билбейт элек бул дүйнөгө келбесек,
Ырыс болгон эне сүтүн эмбесек.
Бала кезде тиштеп, тээп ойносок,
Бой жеткенде ашык кылат ак эмчек.
КАР ЛАПЫЛДАЙТ
Кар лапылдайт. Биз экөөбүз жолугуп
Олтурабыз тааныш кемпир үйүндө.
Тар, караңгы бөлмө. Бир аз корунуп
Колдоруңду апкелесиң мүрүмө.
Биздин турмуш башкаларга белгисиз,
Түшүнүксүз бул сыйкырдуу мамиле.
Жүрөк күсөп жүргөн күүнү чертебиз —
Кантип сыйды бул жапан күч денеге?..
Бир кезекте канат күүлөп учалбай
Калып калган арманыбыз төп келип
Шуктурабыз, пайдаланып учурдан
арабыздан далай жылды өткөрүп…
Сен баягы шыңгыраган күлкүңдү,
Ким бирөөнүн кучагында калтырып,
Токтоо тартып, ого бетер сүйкүмдүү
Көрүнөсүң. Таарын, наздан, алтыным!
Кар лапылдайт. Тааныш кемпир үйүндө
Ээн-эркин аалам менен иш болбой
Буркан-шаркан жуурулушуп сүйүүгө —
Жаңырабыз шаңдуу, бийик обондой.
Абдан сонун ыр топтом болуптур. Зерикпей окудум. Бар болгула садагасы айымдар! Руханий азыктарды толуктай турган ырлар топтолгон. Колүңарга береке, урматтуу акындар!!!