Кыргыздар тшө-тшө, кыйтуу-кыйтуу, ар-ар деп кайсы жаныбарларды чакырарын билесизби?
Кыргыздар үй жаныбарларын чакырганда же тескерисинче айдаганда буга тиешелүү сөздөрдү колдонушкан. Филолог Ишенбек Султаналиев жапайы жаныбарлар адамдардын күнүмдүк жашоосуна түз байланышы болбогондуктан, аларды чакырып, айдап-кубалаган сөздөр жок болушу мүмкүндүгүн айтат.
Илгертен мал чарбачылыгы менен алектенген кыргыздардын макал-ылакаптары, чыгармалары да жаныбарларга байланыштуу айтылган учурлары кездешет. Бүгүнкү “Тибиртке” рубрикасында кыргыздар жаныбарларды кантип чакырып же кубалаганы тууралуу жазууну туура көрдүк.
Кой — чакырганда: тшөө-тшөө; кырой-кырой; айдаганда: кош!
Ат, жылкы — чакырганда: мо-мо; бо-бо! Кулун — кыруу-кыруу; айдаганда:чү!
Ит — чакырганда: күчү-күчү, ме-ме! айдаганда: чык, кет!
Мышык — чакырганда: мый-мый; айдаганда: пыш!
Төө — чакырганда: бопо-бопо; айдаганда: оу-оу!
Топоз — айдаганда: оу-оу!
Уй — чакырганда: хоу-хоу! айдаганда: өш!
Эчки — чакырганда: чучу-чучу! айдаганда: чек! чиге!
Эшек — чакырганда: ар-ар; айдаганда: хы-хы!
Тоок — чакырганда: тү-тү,тү-тү! айдаганда: түт!
Балапан — чакырганда: чыйп-чыйп; айдаганда: түт!
Бүркүт — чакырганда: кыйтуу-кыйтуу; айдаганда: айдайт-айдайт.
Сүрөт Виталий Аньковдуку, «Sputnik – Кыргызстан», 14.07.2016-ж.
